Vinogradarstvo u Riđici

Tradicija gajenja vinove loze u Riđici stara je već nekoliko vekova. Stanovnici Riđice, koja je današnjim imenom najranije pomenuta u turskim katastarskim defterima iz 1578. i 1591. godine, bavili su se vinogradarstvom još u 16. i 17. veku.

Prvi tačniji arhivski podaci o gajenju vinove loze u Riđici potiču iz 1699. godine, kada je, na sumarnom popisu naselja Bačke županije, ovo selo zabeleženo sa 39 domaćinstava, koja su, između ostalog, obrađivala 12 „motika” vinograda (motike je stara mera za veličinu vinograda od 94 kvadratna hvata).

Popis naselja Bačke županije, 1699.
Podatak o vinogradarstvu u Riđici u sumarnom popisu naselja Bačke županije iz 1699. godine

Među viđenijim riđičkim vinogradarima bila su 1765. godine i tri ovdašnja pravoslavna sveštenika, pa su sveštenici Mihailo Stepanović i Marko Preradović iz svojih vinograda godišnje dobijali po 15 urni vina (urna vina iznosila je 24 litra), a sveštenik Vasilije Vlajković dobijao je 12 urni.

Godine 1783. u komorskom selu Riđici, od 139 seoskih domaćinstava, 82 su posedovala vinograde u seoskom ataru, koji su se prostirali na 108 požunskih jutara (jedno požunsko jutro iznosila je 1.100 kvadratnih hvati). Mapa iz iste godine pokazuje da su se velike površine vinograda nalazile u neposrednom okruženju Riđice, severno i južno od sela. Zapis iz 1790. g. kaže da riđički vinogradi daju dovoljno roda, ali da Riđičani vino ne prodaju, nego ga koriste isključivo za svoje potrebe.

Spisak riđičkih domaćina, 1783.
Kompletan spisak riđičkih domaćina koji su obrađivali vinograde iz 1783. godine
Riđica na mapi, 1783.
Riđica na mapi iz 1783. godine, sa označenim vinogradima sa severne i južne strane sela

Katastarska mapa vlastelinskog poseda Riđice iz 1805. godine saopštava podatak da stanovnici sela vinograde imaju na površini od 235,5 požunskih jutara. U sklopu ličnih poseda vlastelina Emerika Kovača (iznosili su 2.914 požunskih jutara), nalazilo se još dodatnih 200 jutara vinograda. Od grožđa u riđičkim vinogradima vlastelinske porodice Kovač proizvodio se, krajem 19. i početkom 20. veka, italijanski rizling i mošt od bele dinke, a pravljena su i delikatesna vina kapela i muškat.

Atar Riđice na mapi, 1805.
Atar Riđice na mapi iz 1805. godine, sa navodima o površini riđičkih vinograda

U Riđici se, nakon kolonizacije (1945/46), vinogradarstvo još intenzivnije razvija, čemu je, osim pogodnog peskovitog zemljišta, pomogla i činjenica da su mnogi kolonisti, mada bez značajnijeg iskustva u obradi zemlje (oranica), došli u Riđicu kao već iskusni vinogradari, te su na ovom polju vrlo brzo pretekli starosedeoce sela. U dobrim godinama, sa dovoljno sunca i kiše, rod vinograda bio je zadovoljavajućeg kvaliteta. Godine 1957. u Riđici je bilo 360 katastarskih jutara vinograda, većinom u posedu individualnih proizvođača (riđička Zemljoradnička zadruga imala je tada ogledan vinograd veličine 18 jutara, a skoro svako seosko domaćinstvo imalo je manju ili veću površinu vinograda bilo na okućnici, bilo u ataru sela).

Berba grožđa u Riđici
Berba grožđa u Riđici, druga polovina 20. veka
(fotografija Petra Guglete iz monografije „Riđica” Ljubinka Kožula)
Riđički vinograd
Riđički vinograd, druga polovina 20. veka
(fotografija Ljubinka Kožula iz njegove monografije „Riđica”)

Krajem 20. veka (1995) vinogradi riđičkog atara u privatnom sektoru zauzimali su površinu od 138 hektara, a u društvenom posedu od svega 7 hektara. U ataru Riđice tada je pod vinogradima bilo svega 2,55% od ukupne površine seoskog atara.

Milan Stepanović

© 2024 Riđičko vinogorje Veb dizajn i programiranje Tacit